Hoe ervaren bewoners zelf het woonzorgcentrum waarin ze wonen? Hoewel de ouderenzorg erg onder druk stond de laatste jaren, kwam de stem van de bewoners zelf weinig aan bod. Hun ervaringen bleven vaak buiten beeld. Maar daar komt nu verandering in. Via een grootschalige bevraging zullen bewoners van woonzorgcentra hun mening kunnen delen over hun leven, wonen en zorg in het woonzorgcentrum. Hun antwoorden zullen een beeld geven over de kwaliteit van de woonzorg in Vlaanderen.
Het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg, het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en de Vlaamse Ouderenraad staan in voor de uitrol van dit project, in samenwerking met Zorgnet-Icuro, VVSG, Vlozo en het Agentschap Zorg en Gezondheid.
Een actieve rol voor ouderen
Er is een belangrijke rol weggelegd voor oudere vrijwilligers in deze bevraging. “We willen vertrekken vanuit het grote potentieel onder ouderen”, zegt Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad. “We voelen dat er heel veel aandacht en engagement is wanneer het over de uitdagingen in de ouderenzorg gaat. Dat engagement willen we positief inzetten. Oudere vrijwilligers krijgen nu de kans om de stem van kwetsbare bewoners mee weerklank te geven. Samen brengen we in beeld wat gewaardeerd wordt door de bewoners, en welke uitdagingen er nog zijn.” Die informatie verschijnt vervolgens voor elk deelnemend woonzorgcentrum op zorgkwaliteit.be, zodat ook toekomstige bewoners en hun naasten daar zicht op krijgen.
"We voelen dat er heel veel aandacht en engagement is wanneer het over de uitdagingen in de ouderenzorg gaat. Dat engagement willen we positief inzetten. Oudere vrijwilligers krijgen nu de kans om de stem van kwetsbare bewoners mee weerklank te geven."
Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad
De komende maanden zal er achter de schermen stevig doorgewerkt worden, want de eerste testmeting zal al van start gaan in het voorjaar van 2023. De opstart van de grootschalige bevraging volgt dan aan het eind van dat jaar. Om alles in goede banen te leiden, is de Ouderenraad op zoek naar een projectcoördinator. Die zal enerzijds instaan voor het engageren, opleiden en coördineren van de vrijwilligers die de bevraging afnemen. En er anderzijds samen met de andere partners voor zorgen dat alle lessen gebundeld worden, zodat de werkwijze die we in dit project uittesten structureel verdergezet en ingebouwd kan worden.
Pijnpunten in huidige onderzoeken
Vandaag hebben we slechts gedeeltelijk zicht op de kwaliteit van woonzorgcentra. Elk woonzorgcentrum registreert nu zelf een aantal aspecten van hun medisch-technische zorgkwaliteit, zoals bijvoorbeeld het aantal valincidenten en doorligwonden. Het VIKZ brengt de registraties van alle Vlaamse woonzorgcentra samen in een lijvig rapport.
“De Vlaamse Ouderenraad wees al lange tijd op een aantal pijnpunten in die metingen”, stelt Vandenweghe. “Niet alleen krijgen bewoners zelf geen stem in die metingen, ook focussen ze enkel op de kwaliteit van zorg. De kwaliteit van wonen en leven kwam niet aan bod. Bovendien kan je als burger de resultaten niet per woonzorgcentrum raadplegen.”
De Vlaamse overheid en de sector gaven vorig jaar gehoor aan de verzuchtingen van de Ouderenraad. In het laatste intersectoraal akkoord (2021) werd een ervaringsmeting bij bewoners en hun naasten aangekondigd. De voorbije maanden dachten het VIKZ, de Vlaamse Ouderenraad, het Expertisecentrum Dementie, de zorgkoepels en de Vlaamse overheid de concrete aanpak samen uit, en keurde de Vlaamse regering het project goed.
Bewoners én familie
Bij de bewoners zal er gepeild worden naar hoe zij de kwaliteit van wonen, leven en zorg ervaren. Elke bewoner die dit zelfstandig kan, kan deelnemen door zelf de vragenlijst in te vullen. Bewoners die ondersteuning nodig hebben, kunnen rekenen op de vrijwillige enquêteurs die met hen de vragenlijst doornemen. En ook bewoners met dementie blijven niet uit beeld: het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen zal een methodiek uitwerken om hun ervaren kwaliteit van wonen, leven en zorg in beeld te brengen.
Naast een bevraging bij bewoners, zullen ook familieleden hun mening kunnen geven. Per bewoner zal één vertegenwoordiger bevraagd worden over hoe hij of zij als naaste de kwaliteit in het woonzorgcentrum ervaart. Die bevraging verloopt digitaal.
Heel wat kansen
Het resultaat van deze primeur? Woonzorgcentra kunnen in de toekomst nog sterker inzetten op kwaliteit. Én (toekomstige) bewoners en hun familie krijgen meer betrouwbare info over de kwaliteit van woonzorgcentra in hun buurt.
“Meer dan ooit kan de beleving van bewoners het vertrekpunt vormen voor het bouwen aan kwaliteit in de huizen. En ook voor toekomstige bewoners is de meerwaarde groot."
Nils Vandenweghe, directeur van de Vlaamse Ouderenraad
“We zien heel wat kansen in deze meting”, vertelt Vandenweghe. “Meer dan ooit kan de beleving van bewoners het vertrekpunt vormen voor het bouwen aan kwaliteit in de huizen. En ook voor toekomstige bewoners is de meerwaarde groot. Doordat de resultaten transparant gemaakt worden, krijgt iedereen een goed beeld van welk woonzorgcentrum het best aansluit bij persoonlijke noden en wensen.”
De eerste resultaten worden verwacht voor eind 2024.
Meer informatie
Nu al geprikkeld om je te engageren als vrijwillig enquêteur? Neem dan contact op met justine.rooze@vlaamse-ouderenraad.be.
