Waarom een actualisatie? 

De Vlaamse Ouderenraad merkt dat er op bovenlokaal niveau veel beslissingen worden genomen waar ouderen niet bij betrokken zijn. Daarnaast werd de opkomstplicht afgeschaft tijdens de lokale verkiezingen van 2024, wat wellicht een andere representatie geeft van de stem van ouderen. Bovendien werd niet voldaan aan enkele van onze eerdere aanbevelingen aan de Vlaamse overheid, zoals het opnemen van kwaliteitscriteria en het betrekken van ouderen bij participatiereglementen.  

Betrek ouderen bij het lokale (ouderen)beleid 

De Vlaamse overheid moet lokale besturen ondersteunen in haar inspanningen om ouderen actief te betrekken bij het lokale (ouderen)beleid. Ook ouderen in kwetsbare posities. En dat van A tot Z, van mee bepalen tot mee uitvoeren.  

Ook moeten lokale besturen er attent op worden gemaakt dat er voldoende middelen vrijgemaakt worden voor ouderenbeleidsparticipatie in de gemeente of stad. 

Heb aandacht voor ouderen in al hun diversiteit 

Wie digitaal minder vaardig is, mag door de toenemende digitalisering niet uit de boot vallen. Wie minder mobiel is, heeft ook recht op combimobiliteit. Klimaatmaatregelen mogen niet nefast zijn voor mensen met een laag inkomen. Daarom is het belangrijk dat ook kwetsbare burgers betrokken worden bij maatregelen.  

De Vlaamse Ouderenraad herhaalt de vraag om kwaliteitscriteria rond doelgroepgerichte participatie te ontwikkelen. Die moeten worden geïntegreerd in het decreet lokaal sociaal beleid en/of het decreet inzake de stimulering van een inclusief ouderenbeleid en de beleidsparticipatie van ouderen. In ons advies doen we concrete voorstellen. Bovenstaande principes kunnen daarbij richtinggevend zijn. 

Veranker de lokale ouderenraad als cruciale schakel

De Vlaamse Ouderenraad ziet een sterke, dynamische lokale ouderenraad als structurele schakel in het lokaal participatiebeleid.  

We vragen de Vlaamse overheid om de inrichting en de taken van een lokale ouderenraad decretaal te verankeren. Inspiratie daarvoor kunnen we vinden in het decreet houdende de ondersteuning en stimulering van het lokaal jeugdbeleid.  

Monitor de betrokkenheid van burgers bij het decreet lokaal bestuur

Het decreet lokaal bestuur stelt dat inwoners zo veel mogelijk bij het beleid betrokken moeten worden. Gemeenten krijgen veel vrijheid om te bepalen hoe dat gebeurt, maar dienen wel een participatiereglement op te maken – bij voorkeur met alle betrokkenen.  

En toch betrekken niet alle lokale besturen ouderen. Daarom vragen wij de Vlaamse overheid om te monitoren of het decreet lokaal bestuur correct wordt toegepast in alle gemeenten en steden. En vooral of zij een participatiereglement opmaken in alle transparantie en mét betrokkenheid van burgers. We roepen de lokale besturen op om ouderenraden en ouderenverenigingen als volwaardige partners te beschouwen bij het voeren van een alomvattend participatiebeleid. 

Garandeer een vertegenwoordiging van ouderen op bovenlokaal niveau 

In bovenlokale overleg- en samenwerkingsstructuren met een impact op beleidskeuzes die ouderen aanbelangen, moeten ouderen hun stem kunnen laten horen. Zo zouden oudere gebruikers van het openbaar vervoer bijvoorbeeld mee aan tafel moeten zitten tijdens vergaderingen van de vervoerregioraden.  

Als inspiratie daarvoor kan er worden gekeken naar de vertegenwoordigers van personen met een zorg- of ondersteuningsnood in de zorgraden van de eerstelijnszones. Om hun rol volwaardig te kunnen opnemen, vragen we bovendien aan de Vlaamse overheid om een ondersteunend kader te voorzien voor deze vrijwillige vertegenwoordigers. Ze moeten namelijk over de nodige informatie, kennis en middelen kunnen beschikken om hun rol volwaardig op te nemen.  

Daarnaast brengen we de Regionale Platformen Ouderenbeleidsparticipatie nogmaals onder de aandacht. De Vlaamse overheid moet bovenlokale structuren, zoals intercommunales en politiezones, stimuleren om zich tot deze platformen te wenden bij adviesvragen met betrekking tot ouderen.