De VUB-UGent ‘Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde’ onderzocht aan de hand van overlijdenscertificaten de plaats van overlijden in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in de periode 1998-2007. De plaats waar iemand overlijdt, thuis of in het ziekenhuis, wordt beschouwd als een indicator voor de kwaliteit van het levenseinde en de levenseindezorg. Overlijden in een ziekenhuis leidt dikwijls tot een minder vredig levenseinde en een langer en moeilijker rouwproces voor de nabestaanden.

 

In de periode 1998-2007 overleden in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 661 773 mensen. Het aandeel overlijdens in een ziekenhuis daalde van 55,1% in 1998 tot 51,7% in 2007 en dat in woonzorgcentra nam toe van 18,3% tot 22,6%. Het aandeel thuisoverlijdens daalde met 0,5%.

 

Het aandeel overlijdens in ziekenhuizen daalde het sterkst voor bewoners van woonzorgcentra, van 31,0% tot 21,5%, en dat weerspiegelde zich in een toename van het aantal overlijdens van bewoners in het woonzorgcentrum waar ze woonden van 66,8% tot 75,3%. Voor een groot deel was deze afname toe te schrijven aan de omzetting van residentiële woonplaatsen naar verzorgingsplaatsen in woonzorgcentra gedurende deze periode.

Voor de toekomst heeft dit belangrijke gevolgen. Zet deze ontwikkeling zich door, dan zouden in 2038 meer mensen in woonzorgcentra overlijden dan in ziekenhuizen. Het aantal mensen dat thuis overlijdt, zou langzaam dalen.

 

Woonzorgcentra worden in dat scenario de belangrijkste plek voor levenseindezorg. Er moeten daarom in de woonzorgcentra voldoende plaatsen worden aangeboden met aangepaste en kwaliteitsvolle levenseindezorg. Door de steeds grotere groep oudere terminale patiënten moet er rekening worden gehouden met de financiële gevolgen hiervan.