De nieuwe Vlaamse regering is een feit. In een omvangrijk regeerakkoord schetst de regeringsploeg haar plannen voor de komende vijf jaar. In een eerste analyse vindt de Vlaamse Ouderenraad verschillende van zijn prioriteiten voor ouderen in het regeerakkoord terug. Dat is hoopgevend. Tegelijk roept het regeerakkoord diverse bezorgdheden op, en blijven een aantal prangende vragen voorlopig onbeantwoord.
Een nieuw ouderenbeleidsplan, met aandacht voor eenzaamheid en dementie
De regering wil werk maken van een actueel ouderenbeleidsplan, met bijzondere aandacht voor eenzaamheid en dementie. Op vlak van eenzaamheid wil de regering investeren in zorgzame buurten en lokale besturen ondersteunen, onder andere door het delen van goede praktijken. Intergenerationele samenwerking en projecten rond eenzaamheid in zorgsettings worden gepromoot.
Aandacht voor ouderen binnen het woonbeleid
De Vlaamse regering werkt aan een woningaanbod met diverse woonvormen, zoals zorgwonen. Hindernissen binnen de regelgeving worden weggenomen om nieuwe woonvormen te stimuleren.
Ook worden er middelen gereserveerd om sociale woningen te bouwen die aangepast zijn voor mensen met een beperking en ouderen, in lijn met de bezorgdheden van de Vlaamse Ouderenraad. Tegelijk worden sociale huisvestingsmaatschappijen aangemoedigd om bij bouwen en renoveren rekening te houden met het principe van levenslang wonen.
Een kwaliteitsvolle en betaalbare ouderenzorg
De Vlaamse regering wil verschillende stappen zetten om de muren tussen zorgsectoren, waaronder de geestelijke gezondheidszorg, zorg voor personen met een handicap en de ouderenzorg, te slopen. Op vlak van preventie binnen de geestelijke gezondheidszorg gaat er bijzondere aandacht naar jongeren en ouderen, in lijn met de vraag van de Vlaamse Ouderenraad.
In de woonzorgcentra komen er tevredenheidsmetingen bij de bewoners, en worden er extra middelen uitgetrokken om de stijgende zorgzwaarte op te vangen en de werkdruk voor het personeel te verlichten. Daarnaast ontwikkelt men een Vlaams actieplan rond vroegtijdige zorgplanning, palliatieve zorg en levenseindezorg. Er komen pilootprojecten met persoonsvolgende financiering in de ouderenzorg.
De verschillende zorgbudgetten worden samengevoegd tot een eengemaakt zorgbudget. Voor ouderen met een laag inkomen die in een woonzorgcentrum wonen, wordt het huidige zorgbudget voor ouderen, dat naargelang zorgzwaarte varieert tussen € 86 en € 583, in de toekomst een forfaitair zorgbudget van € 400. Dit moet ervoor zorgen dat het zorgbudget makkelijker (automatisch) toegekend kan worden, zodat meer mensen ervan kunnen genieten. Tegelijk worden ook de scheeftrekkingen in de inkomensvoorwaarden aangepakt, zoals de Vlaamse Ouderenraad vorig jaar in een advies vroeg.
Participatie: uiteenlopende accenten
Op vlak van vrijetijdsparticipatie wil de regering vooral de UiTPAS verder uitrollen. Over de engagementsverklaring van de vorige regering om cultuur en welzijn voor ouderen dichter bij elkaar te brengen, vinden we niets meer terug.
Specifiek voor het verenigingsleven zal het recente decreet sociaal-cultureel werk aangepast worden, waarbij het accent meer lijkt te liggen op gemeenschapsvorming, en minder op de kritische rol van het middenveld. De middelen voor etnisch-culturele verenigingen dreigen daarbij volledig geschrapt te worden.
Ook over de ondersteuning van ouderenbeleidsparticipatie is niets terug te vinden in het regeerakkoord. We hopen dat het bestaande beleid hier wordt verdergezet.
In lijn met de recente visienota van de Vlaamse Ouderenraad en het Vlaams Instituut Gezond Leven ligt er op vlak van beweging wel een duidelijk accent op ouderen. De regering wil inzetten op een sportaanbod voor alle Vlamingen, in elke levensfase. Daarbij wordt werk gemaakt van een ‘actief ouder worden’-beleid om ook voor ouderen een kwalitatief sport- en bewegingsaanbod te laten groeien.
Basisbereikbaarheid: de bezorgdheden blijven
De plannen op vlak van basisbereikbaarheid worden verdergezet. De versnipperde dienstverlening, langere verplaatsingstijd en de digitale barrières die daarmee samenhangen, dreigen de vervoersarmoede bij ouderen te vergroten en tal van ouderen meer te isoleren. Voor de Vlaamse Ouderenraad blijft het betrekken van de stem van de gebruiker bij de verdere invulling van de uitvoeringsbesluiten en mobiliteitsplannen een cruciaal aandachtspunt in het hele traject.
Amper concrete cijfers
De Vlaamse regering kondigt wel heel wat investeringen aan, maar zonder cijfers te noemen. De vraag blijft met welke middelen ze de aangekondigde plannen zal realiseren. Zullen er voldoende middelen zijn voor echte vooruitgang? Waar zitten nog verborgen besparingen? Het mag duidelijk zijn dat heel wat prangende vragen vandaag nog onbeantwoord blijven.
Hoe verder?
Samen met onze achterban zullen we de beleidsplannen doorheen de komende weken diepgaander bestuderen en ontleden. Vanuit hun inbreng en signalen gaat de Vlaamse Ouderenraad graag in dialoog met deze nieuwe Vlaamse regering. We kijken alvast uit naar een constructieve samenwerking, waarbij we samen bouwen aan een Vlaanderen dat iedereen kansen biedt om kwaliteitsvol ouder te worden.
